زیبایی شناسی تفاوت، میمسیس و گذار از هست متعیَن؛ دقیقه ای در اندیشگان تئودور آدورنو

پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی، به دریافت بنیان های معرفتی آن نوع زیبایی شناسی مدنظر آدورنو بپردازد که به سبب طرد همسان انگاری نهفته در آن، می توان از آن به عنوان زیبایی شناسی تفاوت نام برد. هدف نهایی نیز، فهم ارتباط این نوع زیبایی شناسی و نتایج فلسفی مترتب بر آن، با امر اجتماعی- تاریخی بوده است. شاکلۀ زیبایی شناسی آدورنویی، بر برداشتی تازه از مفهوم دیرینۀ میمسیس استوار است. آدورنو بر خلاف تصور پساسقراطی از میمسیس، میمسیس را به مثابه تقلید و محاکات نپذیرفته و معتقد است که روح میمتیک اثر هنری، نه تکرارکنندگی بلکه بیانگری است. هنر بدین واسطه، به مقام هنری خودآیین و نامتعیَن ارتقاء یافته که دیگر در قیود امرالاجتماع گرفتار نیست. هنر خودبنیاد که دیگر دلالتگر بر وضعی طبیعی نیست، فهم هنری را به مثابه امری متکثر و غیرطبیعی بسط داده و به سبب خلق پریشانی معنایی، برای دریافت کننده امکان غور و تعمق در اثر هنری را فراهم می سازد. بازاندیشی آوانگاردی که در این تعمق حاصل می گردد، به سوی امر اجتماعی نابسنده، برتاب می یابد. سوژه در نتیجۀ این بازاندیشی، به تمام بنیادهای آگاهی خود که در چنبرۀ آگاهی کاذب گرفتار آمده، به دیدۀ تردید نگریسته و به صورتی یوتوپیک به رهایی از مرزهای سرکوب و تعین، گذار می کند.